Blog - Jak parzyć kawę? Porady dla smakoszy

Z ekspresu, z kawiarki, french press a może tradycyjna sypana? Sposobów na zaparzenie kawy jest mnóstwo, jednak czym one się różnią i z jakiej kawy wydobędą pełnię jej potencjału? Filiżanka kawy z rana to już pierwszy krok do zostania samozwańczym smakoszem, a smakosze, jak wiemy, byle czym się nie zaspokoją. Przybywamy więc z odsieczą i w tym tekście zaprezentujemy wam kilka kluczowych różnic w poszczególnych sposobach parzenia kawy oraz porad, jak wydobyć z kawy jej pełny potencjał.

Ale najpierw, lekcja historii

Początki zwyczajów parzenia kawy sięgają obszarów Bliskiego Wschodu, zwłaszcza Etiopii i Jemenu, gdzie kawa została odkryta. Legenda głosi, że około IX wieku n.e., pasterz imieniem Kaldi zauważył, że jego kozy stają się bardziej żywe i ruchliwe po spożyciu czerwonych owoców z pewnego krzewu. Kiedy sam spróbował tych owoców, poczuł pobudzenie i energia, co skłoniło go do podzielenia się odkryciem z mnichami w pobliskim klasztorze. Monachi, zamiast uznawać te owoce za dar Boży, uznali je za diaboliczne i rzucili je do ognia. Jednakże, zamiast spalić się, ziarna zaczęły przemieszczać się w ogniu, uwalniając przyjemny zapach. To zdarzenie skłoniło mnichów do zrobienia naparu z tych ziaren, co przyniosło im uczucie euforii i czujności. W ten sposób odkryto, że palenie i parzenie ziaren kawowca prowadzi do uzyskania napoju, który ma pobudzające właściwości. Z Jemenu kawa trafiła do Arabii, gdzie zaczęła być uprawiana komercyjnie. W Arabii parzenie kawy zyskało na popularności, a kawiarnie stały się miejscem spotkań, dyskusji i rozrywki. Szybko rozpowszechniła się także do innych regionów Bliskiego Wschodu, a następnie do Europy, gdzie stała się popularnym napojem. Wraz z rozprzestrzenianiem się kawy na świecie, różne kultury wykształciły swoje unikalne zwyczaje i metody parzenia. Na przykład, w Turcji pojawiła się metoda parzenia kawy po turecku, w Italii rozwinięto sztukę espresso, a w krajach skandynawskich popularne stały się metody parzenia na zimno. Historia kawy jest więc fascynującą podróżą przez różne kultury i epoki, a zwyczaje parzenia kawy ewoluowały w zależności od miejscowej tradycji i preferencji.

Turecka sztuka parzenia kawy - Tradycja, cierpliwość i aromatyczne rytuały

Kawa pojawiła się na terenach dzisiejszej Turcji prawdopodobnie pod koniec XV wieku. Pierwsze wzmianki o kawie pochodzą z tego okresu, kiedy to osmańscy kupcy sprowadzili ją z terenów arabskich. Wkrótce kawa stała się popularnym napojem w imperium osmańskim. W XVII wieku kawa stała się integralną częścią kultury osmańskiej. Kawiarnie, zwane "kıraathane", stały się miejscem spotkań i dyskusji. W tym czasie zaczęto także opracowywać różne metody parzenia kawy, a parzenie po turecku zyskało na popularności. Tradycyjne parzenie kawy po turecku wymagało umiejętności i precyzji. Drobno zmielona kawa ziarnista była mieszana z cukrem i zalewana zimną wodą. Następnie mieszanka była kilkakrotnie, dokładniej mówiąc trzykrotnie, podgrzewana, ale zawsze unikano doprowadzenia do wrzenia. Proces ten miał miejsce w specjalnym naczyniu, zwanym "cezve" lub "ibrik", po naszemu “tygielek”. Aby nadać kawie po turecku charakterystyczny smak, dodawano do niej czasem przyprawy, takie jak kardamon czy cynamon. To nadawało napojowi unikalny aromat i smak Parzenie kawy po turecku stało się nie tylko sposobem przygotowywania napoju, ale również miało głębokie znaczenie symboliczne. Towarzyszyła mu często ceremonia parzenia, która była momentem relaksu i rozmów w gronie rodziny czy przyjaciół. Pomimo wprowadzenia nowoczesnych metod parzenia kawy, kawa po turecku pozostaje ważnym elementem kultury tureckiej. Jest nadal przygotowywana i spożywana zgodnie z tradycyjnymi zasadami w wielu regionach Turcji.

Jak zaparzyć kawę?

Parzenie dobrej kawy to prawdziwa sztuka, w której najważniejsze jest kilka dość logicznych czynników, takich jak świeżość ziaren, stopień ich zmielenia, proporcje kawy i wody, temperatura wody oraz czas parzenia. Jak to wszystko osiągnąć? Już mówimy.

• Świeżość ziaren - Najlepiej jest kupowac ziarna od renomowanych palarni i w specjalistycznych sklepach, wtedy na opakowaniu mamy podaną również datę mielenia kawy (możemy też poprosić o zmielenie jej przy nas). Najlepiej jest kupowac umiatkowane ilości, w ten sposób mamy pewność, że kawa nie zwietrzeje.
• Jakość wody - Najlepsza będzie przefiltrowana, a co do twardości to tzw. “złoty środek” będzie idealny.
• Stosunek kawy do wody - Standardowy stosunek to około 1–2 łyżeczki ziaren kawy na 180 ml wody. Jednak możemy dostosować ilość kawy według swoich preferencji smakowych.
• Mielenie ziaren tuż przed parzeniem - Jeśli to możliwe, zmiel ziarna tuż przed parzeniem, aby zachować aromat. Stopień mielenia powinien być dostosowany do używanego sprzętu do parzenia (drobno dla ekspresu, średnio dla dripa, grubo dla french pressa).
• Temperatura wody - Idealna temperatura wody do parzenia kawy to około 90–96 stopni Celsjusza. Unikaj zbyt gorącej wody, ponieważ może ona spowodować nadmierną ekstrakcję i gorzki smak.
• Czas parzenia - Czas parzenia może się różnić w zależności od metody parzenia. Na ogół jednak powinien wynosić od 3 do 4 minut.
• Sprzęt - Używaj odpowiedniego sprzętu do parzenia kawy, który pasuje do twoich preferencji. Ekspresy, kawiarki, dripy, pour-over czy french press - każda metoda wymaga nieco innych umiejętności.

Więc jaką metodą parzyć kawę? - Nie tylko ekspresem człowiek żyje - alternatyw jest wiele i zalewajka nie jest tą jedyną. Obecnie w sklepach znajdziemy cały wachlarz różnych urządzeń, przyjrzyjmy się zatem bliżej czemu one służą. Zacznijmy może od klasycznego Moka Pot, czyli popularnej kawiarki. Jest to tradycyjne włoskie urządzenie do parzenia kawy, które zostało wynalezione przez Alfonso Bialetti w 1933 roku. Moka pot jest popularnym sprzętem w wielu domach na całym świecie i stanowi jedną z najpopularniejszych alternatyw dla ekspresów do kawy. Proces parzenia kawy w moka pot jest dosyć prosty. Woda umieszczana jest w dolnej komorze, a kawa w środkowej. Pod wpływem ciepła, woda w dolnej komorze przemieszcza się do środkowej, gdzie miesza się z kawą. Następnie para ciśnienia wytwarzana podczas podgrzewania wypycha napar do górnego zbiornika. Średnio-drobno zmielone ziarna kawy są najlepsze do użycia w moka pot. Zbyt grubo mielone ziarna mogą spowodować, że kawa będzie wodnista, podczas gdy zbyt drobne mogą prowadzić do nadmiernego ciśnienia i gorzkiego smaku.

Dalej mamy French Press, znany również jako prasa francuska, to popularna metoda parzenia kawy, która pozwala uzyskać bogaty i aromatyczny napój. French Press składa się z cylindrycznego dzbanka z wygodną rączką, sitka filtrującego i tłoka. Sitko jest umieszczone na tłoku. Miękkie, świeżo zmielone ziarna kawy są umieszczane w dzbanku French Press. Gorąca woda jest dolewana do dzbanka, a następnie mieszana z kawą. Po pewnym czasie parzenia (zwykle około 4 minut), tłok jest powoli naciskany w dół, oddzielając ziarna kawy od naparu. Sitko na tłoku zatrzymuje ziarna kawy na dnie dzbanka, pozwalając jedynie płynowi (naparowi) przez nie przejść. Metoda ta pozwala na uzyskanie kawy o pełnym ciele i intensywnym smaku, ponieważ oleje i cząsteczki kawy są zachowywane w naparze.

Metoda pour-over, czyli przez wszystkim dobrze znane filtry do kawy. Mogą być one papierowe, lub, bardziej ekologicznie, metalowe. W przypadku używania filtrów papierowych, ważne jest by woda przelać najpierw sam filtr, by nie przemycić do kawy papierowego aromatu. Następnie zalewamy kawę nieco ponad jej poziom i pozostawiamy na około 30 sekund by dać jej “rozkwitnąć” (czyli po prostu nabrać pełni aromatu). Następnie pozostaje tylko zalać kawę resztą wody. Metoda ta pozwala na mocne spersonalizowanie smaku naszej kawy, daje więc duże pole do eksperymentowania z ilością kawy, wody, czy grubością zmielenia ziaren.

Zaś Cold brew to metoda parzenia kawy, która polega na przygotowywaniu naparu bez użycia gorącej wody. Proces ten polega na zaparzaniu świeżo zmielonych ziaren kawy w zimnej lub lodowatej wodzie przez dłuższy okres czasu. Używa się do niej grubo zmielonych ziaren kawy. Należy umieścić zmielone ziarna kawy w dzbanku lub słoiku, a następnie dodać zimną lub lodowatą wodę. Stosunek kawy do wody może wynosić około 1:4 do 1:8, w zależności od preferencji smakowych. Następnie całość należy wymieszać, aby ziarna były jednakowo nasączone. Następnie należy zostawić mieszankę do parzenia w lodówce przez długi czas. Najlepiej jest zostawić ją na co najmniej 12 godzin, a niektórzy preferują nawet do 24 godzin. Po upływie tego czasu jedyne co pozostaje to kawę odcedzić, nawet kilkukrotnie, tak by pozostał klarowny napój. Cold brew jest popularny ze względu na swoją łagodność, niską kwasowość i gładką teksturę. To świetna alternatywa zwłaszcza w ciepłe dni.

Ekspres... ale jaki? - wytwarzana podczas podgrzewania wypycha napar do górnego zbiornika. Średnio-drobno zmielone ziarna kawy są najlepsze do użycia w moka pot. Zbyt grubo mielone ziarna mogą spowodować, że kawa będzie wodnista, podczas gdy zbyt drobne mogą prowadzić do nadmiernego ciśnienia i gorzkiego smaku. Dalej mamy French Press, znany również jako prasa francuska, to popularna metoda parzenia kawy, która pozwala uzyskać bogaty i aromatyczny napój. French Press składa się z cylindrycznego dzbanka z wygodną rączką, sitka filtrującego i tłoka. Sitko jest umieszczone na tłoku. Miękkie, świeżo zmielone ziarna kawy są umieszczane w dzbanku French Press. Gorąca woda jest dolewana do dzbanka, a następnie mieszana z kawą. Po pewnym czasie parzenia (zwykle około 4 minut), tłok jest powoli naciskany w dół, oddzielając ziarna kawy od naparu. Sitko na tłoku zatrzymuje ziarna kawy na dnie dzbanka, pozwalając jedynie płynowi (naparowi) przez nie przejść. Metoda ta pozwala na uzyskanie kawy o pełnym ciele i intensywnym smaku, ponieważ oleje i cząsteczki kawy są zachowywane w naparze. Metoda pour-over, czyli przez wszystkim dobrze znane filtry do kawy. Mogą być one papierowe, lub, bardziej ekologicznie, metalowe. W przypadku używania filtrów papierowych, ważne jest by woda przelać najpierw sam filtr, by nie przemycić do kawy papierowego aromatu. Następnie zalewamy kawę nieco ponad jej poziom i pozostawiamy na około 30 sekund by dać jej “rozkwitnąć” (czyli po prostu nabrać pełni aromatu). Następnie pozostaje tylko zalać kawę resztą wody. Metoda ta pozwala na mocne spersonalizowanie smaku naszej kawy, daje więc duże pole do eksperymentowania z ilością kawy, wody, czy grubością zmielenia ziaren. Zaś Cold brew to metoda parzenia kawy, która polega na przygotowywaniu naparu bez użycia gorącej wody. Proces ten polega na zaparzaniu świeżo zmielonych ziaren kawy w zimnej lub lodowatej wodzie przez dłuższy okres czasu. Używa się do niej grubo zmielonych ziaren kawy. Należy umieścić zmielone ziarna kawy w dzbanku lub słoiku, a następnie dodać zimną lub lodowatą wodę. Stosunek kawy do wody może wynosić około 1:4 do 1:8, w zależności od preferencji smakowych. Następnie całość należy wymieszać, aby ziarna były jednakowo nasączone. Następnie należy zostawić mieszankę do parzenia w lodówce przez długi czas. Najlepiej jest zostawić ją na co najmniej 12 godzin, a niektórzy preferują nawet do 24 godzin. Po upływie tego czasu jedyne co pozostaje to kawę odcedzić, nawet kilkukrotnie, tak by pozostał klarowny napój. Cold brew jest popularny ze względu na swoją łagodność, niską kwasowość i gładką teksturę. To świetna alternatywa zwłaszcza w ciepłe dni. Ekspres... ale jaki? Najpopularniejszymi wyborami są ekspres przelewowy (Drip Coffe Maker), ekspres ciśnieniowy oraz AeroPress.

Ekspres przelewowy (Drip Coffee Maker) jest jednym z najbardziej popularnych urządzeń do parzenia kawy. Woda kapie ze zbiornika na kawę, przechodząc przez filtr z ziarnami kawy. Jest łatwy w użyciu i nadaje się do przygotowywania większej ilości kawy naraz. W popularności pomaga mu również jego cena, która jest najbardziej atrakcyjna w porównaniu do innych opcji ekspresów.

Ekspresy ciśnieniowe do kawy to urządzenia, które używają ciśnienia wody do parzenia kawy, zwłaszcza do przygotowywania espresso oraz innych napojów na jego bazie, jak latte macchiato czu cappuccino. Istnieje kilka różnych rodzajów ekspresów ciśnieniowych, w tym tradycyjne ekspresy ręczne, automatyczne ekspresy do kawy, a także maszyny do ekspresu do kawy na kapsułki. Wysokie ciśnienie jest kluczowe do uzyskania prawdziwego espresso. Tradycyjne espresso wymaga ciśnienia rzędu 9 barów. Te ekspresy wymagają nieco większego zakresu wiedzy, np. Na temat grubości mielenia kawy czy odpowiedniego ugniecenia jej tamperem. Opór, jaki kawa stanowi dla wody w tym rodzaju ekspresu pomaga wydobyć z niej pełnię smaku i aromatu.

AeroPress to przenośne urządzenie do parzenia kawy, które umożliwia szybkie i łatwe przygotowywanie kawy o różnych smakach, pozwala na eksperymentowanie z różnymi metodami parzenia, więc baw się i dostosuj proces do swoich preferencji smakowych. AeroPress jest ceniony ze względu na swoją prostotę, przenośność i zdolność do przygotowywania kawy o różnych smakach. To narzędzie, które cenią zarówno amatorzy, jak i profesjonaliści kawowi.

Podsumowując nasz eksploracyjny przewodnik po różnych sposobach parzenia kawy, warto podkreślić, że świat kawy oferuje niezwykłe bogactwo smaków, aromatów i doświadczeń. Od tradycyjnego ekspresu do kawy po innowacyjne metody takie jak AeroPress czy ekspres przelewowy, każda technika parzenia wnosi coś wyjątkowego do naszej kawowej podróży. Nie ma jednego "najlepszego" sposobu parzenia kawy, ponieważ wybór zależy od osobistych preferencji smakowych, stylu życia i stopnia zaawansowania kawowego entuzjazmu. Możemy podróżować między tradycyjnymi metodami a nowoczesnymi innowacjami, eksperymentując z proporcjami, temperaturą wody i czasem parzenia, aby odkryć, co najbardziej odpowiada naszym podniebieniom. Czy zdecydujesz się na aromatyczną przygodę z ekspresami przelewowymi, czy też rozpoczniesz dzień od aromatycznego espresso z tradycyjnej maszyny ciśnieniowej, jedno jest pewne – świat parzenia kawy jest niekończącym się źródłem fascynujących smaków i aromatów. Pamiętajmy, że każda filiżanka kawy to wyjątkowa podróż smakowa, a eksperymentowanie z różnymi metodami parzenia to nie tylko nauka, ale także przyjemność. Niech każde poranne przygotowanie kawy stanie się dla Ciebie nie tylko rytuałem, ale również okazją do odkrywania nowych smaków i doznań, które świat kawy ma do zaoferowania. Teraz, gdy znamy różne metody parzenia kawy, zanurzmy się w aromatycznej przygodzie i czerpmy radość z każdej filiżanki, której smak skrupulatnie wydobędziemy przy użyciu naszej ulubionej metody.